„ W dniu 24 stycznia 2002r. w wieku 75 lat zmarł  i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Pyzówce człowiek wielkiego serca, otwarty i pomocny ludziom cierpiącym, związany zawodowo przez okres swojego życia ze służbą zdrowia; w latach pięćdziesiątych XX wieku jako kierownik Ośrodka Zdrowia Rabie Wyżnej , potem w Odrowążu , a następnie w Nowotarskich Zakładach Przemysłu Skórzanego  Podhale.  Mieszkał-ostatnio prawie samotnie- małym domku  w Pyzówce na skraju lasu w sąsiedztwie Przełęczy Sieniawskiej. Jego prywatna pasją było gromadzenie materiałów dotyczących historii ludów południowo-wschodniej Europy, zwłaszcza historii kultury Wołochów, których sam był w prostej linii potomkiem. Urodził się w Istebnej w rodzinie zainteresowanej tradycjami i kulturą tego pasterskiego ludu. Jego ojciec Jan był artystą malarzem uwieczniającym w swej twórczości ludzi gór i ich kulturę.” Tak o Teofilu Wałachu napisał prof. Julian Ciuruś w Almanachu Nowotarskim nr 6 z 2002roku. 

„ Zagadnienia Wołoskie” autorstwa Teofila Wałacha „ to opowieść o minionych wiekach i zdarzeniach w Karpatach. To historia ziem górskich oraz trzech narodów ; Rumunii, Słowacji i Polski. To opowieść jak o Indianach , których dzieje minęły , o śladach kultury ludu , które pozostały w muzeach obrazach opowieściach i legendach”. To ponadto opowieść o źródłach współczesnej kultury ludzi naszych Karpat – zwłaszcza Podhala , Beskidu Żywieckiego , Śląskiego (prof. Julian Ciuruś). Opracowanie zatytułowane  „Zagadnienie Wołoskie” to dzieło obejmujące 47 stron tekstu  w 9 rozdziałach uzupełnione mapami z różnych okresów historycznych wydane przez MKI Kazimierza Iskrzyckiego.  

Teofil Wałach jest również  autorem trzech tomików wierszy o różnej tematyce związanej z regionem   oraz z historią plemion ruskich w Karpatach .

 Profesor Julian Ciuruś  w artykule "Almanach rocznik nowotarski" nie wspomniał, iż Teofil Wałach jest autorem opracowania pt.:  „Dzieje wsi Pyzówka”. Książka o dziejach Pyzówki  została napisana przez śp. Teofila w 2000 roku  i wydana przez MKI Kazimierza Iskrzyckiego.  Aby powstały „Dzieje wsi Pyzówka” autor odwiedził niemal każdy dom zbierając zdjęcia, obrazki, wspomnienia, opowieści, przeprowadził kwerendy w archiwum, zebrał to co dotychczas napisano o Pyzówce oraz wykorzystał swoje badania nad dziejami ludów pasterskich-wołoskich. Mimo  kilku nieścisłości w przydomkach Pyzowian i faktów historycznych, o których dzisiaj wiemy że są inne, to Dzieje mają same zalety : rozpoczynają się wierszami autora o Pyzówce , Pyzowianach , widokach Pyzówki, jest kalendarium wydarzeń,  spisani sołtysi, nauczyciele, rody pyzowiańskie, księża, muzykanci, rzeźbiarze, krawcy regionalni  oraz bezcenne zdjęcia rodzinne( nawet z poprzedniej epoki). Jeszcze większym fenomenem było, że  Teofil Wałach sam sfinansował wydanie swojej  książki.

 Niedoszłym i niezrealizowanym marzeniem emerytowanego doktora było zorganizowanie wystawy na 400 lecie powstania wsi Pyzówka.   

Autor:  Wiesław Parzygnat  fot. autora " Dzieje wsi Pyzówka "

Komentarze

No Avatar
admin on czw., 11/04/2013 - 23:12

Teofil Wałach - lekarz, poeta, człowiek wielkiego serca

Pyzówka TV

Gmina Nowy Targ
Gmina Nowy Targ

Statystyki strony

  • Liczba odsłon:1,708,237
  • Liczba wejść:190,742